تاثیر ویژگی‌های اجتماعی اقتصادی خانواده بر سواد خواندن
بررسی چهار دوره آزمون پرلز
📍یکی از محورهای مهم آزمون‌های پرلز، محیط خانه به‌لحاظ پشتیبانی از مطالعه است. این محور چهار مؤلفه دارد که ویژگی‌های اجتماعی‌اقتصادی خانواده یکی از این مؤلفه‌ها است که شاخص‌های آن عبارت‌اند از:
۱. تحصیلات والدین،
۲. شغل والدین،
۳. تعداد کتاب‌های موجود در خانه،
۴. تعداد کتاب‌های کودک موجود در خانه.
براساس این چهار شاخص، خانواده‌ها در سه سطح بالا، متوسط، و پایین دسته‌بندی می‌شوند. سطح بالا معرّف وضعیتی است که در خانه بیش از ۱۰۰ کتاب و بیش از ۲۵ کتاب کودک موجود باشد، دستکم یکی از والدین تحصیلات دانشگاهی داشته باشد، و دستکم یکی از والدین دارای شغل حرفه‌ای باشد.
در وضعیت ضعیف کمتر از ۲۵ کتاب در خانه وجود دارد، تحصیلات والدین حداکثر در سطح متوسطه است، و هیچ‌یک از والدین دارای شغل حرفه‌ای، دفتری، یا خویش‌فرمایی نیستند.
سطح‌بندی وضعیت اجتماعی‌اقتصادی خانواده‌ها با پرسش از والدین دانش‌آموزان انجام می‌شود.
همان‌طورکه در نمودار مشاهده می‌شود در آزمون پرلز ۲۰۲۱، نسبت دانش‌آموزانی که در خانواده‌های با وضعیت متوسط اجتماعی‌اقتصادی هستند با افت شدیدی مواجه شده است؛ هم در ایران و هم در سایر کشورها.
در بیشتر کشورهای اروپایی با کاهش خانواده‌های با وضعیت متوسط، نسبت خانواده‌های با وضعیت بالا افزایش بسیار زیادی داشته است؛ هرچند بر نسبت خانوارهای با وضعیت ضعیف هم اضافه شده است.
در ایران افت خانواده‌های با وضعیت متوسط در مقایسه با آزمون ۲۰۱۶ بسیار زیاد بوده، و حدود ۵۵ درصد خانواده‌ها به‌لحاظ ویژگی‌های اجتماعی‌اقتصادی حمایت از مطالعه در محیط خانه در وضعیت ضعیف قرار گرفته‌اند.
براساس نمودار، در آزمون سال ۲۰۲۱ در مقایسه با دورۀ قبل شکاف نمرۀ دانش‌آموزان بالا با ضعیف کاهش یافته است، اما این کاهش بیشتر به‌دلیل افت نمرۀ دانش‌آموزان خانواده‌های با وضعیت اجتماعی‌اقتصادی بالا رخ داده است. به نظر می‌رسد به‌ویژه در کشورهایی که شیوع کرونا به تعطیلی کامل مدارس منجر شده، دانش‌آموزان خانواده‌های با سطح بالا افت بیشتری را تجربه کرده‌اند.
در میانگین آزمون، نمرۀ دانش‌آموزان با وضعیت ضعیف هم رشد نسبتاً خوبی داشته (حدود ۲۵ نمره)، اما این رشد برای دانش‌آموزان ایرانی در این سطح اجتماعی‌اقتصادی خانواده بسیار پایین‌تر از میانگین (حدود ۸ نمره) بوده است.
دیدگاهتان را بنویسید