دومین همایش مقابله با فقر و نابرابری آموزشی برگزار شد:فرصت برابر برای همۀ کودکان (قسمت اول)

به گزارش مشق ما ، پس از قرائت قران توسط معلم  روشندل آقای رضا فکری ، سرود جمهوری اسلامی را دانش آموزان ناشنوا از مجتمع باغچه بان 2 اجرا کردند. دکتر ناصر قفلی رئیس جامعه خیرین مدرسه ساز کشور اولین سخنران این  همایش بودند ایشان ضمن خیر مقدم به میهمانان به خصوص بانوان  خیری که در این همایش شرکت داشتند اذعان داشتند : خیرین ما توجه خاص به دانش آموزان استثنایی دارند به طوریکه ، 54 درصد مدارس معمولی  و 70 درصد مدارس استثنایی را خیرین بنا نموده اند .

وی ادامه داد: درگردهمایی که 13 مهرماه در همدان برگزار شد بحث مناسب سازی مدارس مطرح شد که خوشبختانه مناسب سازی سیصد مدرسه توسط خیرین پذیرفته شد.

دکتر قفلی بیان کرد : حضور معلولین در کنار کودکان عادی منشا خیر و برکت است. این امر موجب افزایش  توان ارتباطی دانش آموزانمی شود. معلولیت امری است که احتمال بروز ان برای همه وجود دارد و بهتر است از کسانی که از کودکی معلول شدند یاد بگیریم با معلولیت چگونه مواجه شویم .

دکتر فاطمه مهاجرانی دبیر علمی همایش ضمن خیر مقدم به مهمانان بیان کردند که  بهشت آنجایی نیست که ما می‌رویم، آنجایی است که می‌سازیم. ما در ساختن دنیای پیرامون خودمان نقش داریم. نقشی مؤثر. هرچند این نقش می‌تواند کوچک یا بزرگ باشد. جامعه خیرین مدرسه‌ساز به همراه بقیه سمن‌ها در زمینه فقر آموزشی بسیار فعالند. هیچ جامعه‌ای رستگار نمی‌شود مگر اینکه به‌اندازه کافی به حرمت علم و آموزش توجه کند.

دبیر علمی همایش ادامه داد: در کشور ما معلولیت، محرومیت را چند برابر می‌کند. حضور بچه‌ها با نیازهای ویژه در کنار بقیه یاد می‌دهد که معلولیت قسمتی از زندگی واقعی است و باید یاد بگیریم که چگونه با فرد معلول به‌عنوان فرد دارای قابلیت برخورد کنیم. بچه‌ها یاد می‌گیرند که در کنار سایر افراد و با داشتن نیازهای ویژه بتوانند قابلیت‌های خود را شکوفا کنند.

پنل اول : مناسب‌سازی فیزیکی

اعضا شرکت کننده در پنل بترتیب آقایان  دکتر علی ربیعی، خیر مدرسه  ساز و وزیر سابق وزارت کار و رفاه اجتماعی ،دکتر مجید عبداللهی، معاون فنی و نظارت  سازمان نوسازی مدارس کشور، دکتر  مصطفی میراحمدی زاده مدیرعامل موسسه خیریه دارالاکرام و خانم دکتر فاطمه مهاجرانی به نمایندگی از شبکه فقرزدایی ایران (شفا) حضور داشتند. خانم مهاجرانی در توضیح موضوع پنل اظهار داشتند:

حضور عزیزان با نیازهای ویژه  در مدارس عادی نیازمند زیرساخت فیزیکی است. مدرسه به‌عنوان مکان آموزش باید مناسب باشد. یعنی برای ورود و خروج، دسترسی به منابع آموزشی، دوست‌یابی، وجود فضای مناسب بازی و …مناسب باشد. از طرف دیگر بعد فرهنگی این موضوع را داریم. یعنی آیا جامعه آماده پذیرش این موضوع است یا خیر.

علی ربیعی ( خیر مدرسه‌ساز):

 امروز مسئله ما مدرسه و کودکان معلول است. چگونگی اینکه فرصت‌های برابر برای همه انسان‌ها فراهم شود، یک موضوع اخلاقی است. ثبات هر جامعه‌ای به میزان فرصت‌های برابری است که درست توزیع شود. وقتی می‌خواهید جامعه‌ای را قضاوت کنید، نگاه آن جامعه را به مسئله فرودستان ببینید. شاخص سنجش جامعه به ارزیابی این نگاه بستگی دارد. از همین همایش همبستگی خودمان را با کودکان غزه اعلام می‌کنیم.

مهم‌ترین نارسایی اجتماعی برای جامعه، سنجش میزان فرصت‌های نابرابر است. باید دید افراد چگونه می‌توانند به فرصت‌های نابرابر دسترسی پیدا کنند. بدون تردید از گروه‌های اجتماعی که ناخواسته در شرایطی قرار می‌گیرند که نمی‌توانند از فرصت‌ها استفاده کنند، معلولان هستند. از آموزش گرفته تا پارک تا راه رفتن معمولی در خیابان. مجموعه‌ای از فیزیک و روان اجتماعی، آمادگی مناسب برای زندگی کودک دارای معلولیت را دارا نیست. اولین و درست‌ترین مسیر توانمندسازی است. سوادآموزی نقطه آغاز هر برنامه توانمندسازی است. بدون برنامه‌ای برای سواد، نمی‌توانیم از حقوق انسانی سخن بگوییم.

بر اساس بررسی‌هایی که دکتر میدری در وزارت رفاه داشتند، از 150 هزار کودکی که در مدارس ابتدایی کشور حضور نداشتند. 30 هزار نفر به دلیل معلولیت به مدرسه نمی‌رفتند. بعد از فقر، معلولیت عامل دوم عدم حضور بچه‌ها در مدرسه است. آثار معلولیت حتی بین نسلی است. آموزش معلولین نه تنها از آموزش کودکان عادی کم‌اهمیت‌تر نیست بلکه پراهمیت‌تر است. شواهد نشان می‌دهد که وقتی شما روی بچه‌های معلول سرمایه‌گذاری می‌کنید، هزینه‌های اجتماعی در درازمدت کاهش پیدا می‌کند.

در دهه 90، از 853 هزار معلول، 460 هزار نفر از آنها بی‌سواد بودند. در جمعیت ایران  10 درصد بی‌سواد هستند، درحالی‌که   47 درصد از جامعه معلولین دچار بی‌سوادی هستند. این نکته قابل توجه است که یازده  هزار معلول دارای تحصیلات عالیه داریم. قرار گرفتن در فرصت نابرابر امر ذاتی نیست بلکه شرایطی است که ایجاد نمی‌کنیم  و نابرابری را افزایش می‌دهد. تنها 47 هزار معلول به دوره متوسطه راه پیدا کرده‌اند. سیاست‌گذاری‌های ما در حوزه معلولیت ضعیف بوده است.

بسیاری از معلولان، مانع فرهنگی برای معاشرت دارند. برخی حتی اجتناب درونی از مواجهه با معلولان دارند. باید دید چگونه می‌توان فرهنگی را ایجاد کرد که معلولان را به‌عنوان بخش مهم جامعه پذیرا باشیم. درصد معلول ما از اروپا بیشتر است اما این‌ها بیشتر در خانه هستند و در جامعه خیلی دیده نمی‌شوند. مدارس مناسب‌سازی شده در ایران بسیار کم است. حتی وقتی مدرسه را مناسب‌سازی می‌کنید، کالبد اجتماعی فرهنگی آمادگی ندارد و مجموعه مدرسه از لحاظ روانی آماده نیست.

انگ اجتماعی با نگاه ترحمی، بیشترین لطمه را به بودن بچه‌ها در مدرسه می‌زند و دچار دوری از مدرسه می‌شوند. باید خودباوری برای حرکت به جلو در معلولان به وجود آید. شواهد بسیاری نشان می‌دهد که پنهان‌کاری خانواده‌ها از داشتن فرزند معلول آسیب زیادی به همراه دارد. هنوز نوعی مسئله فرهنگی وجود دارد که موجب پنهان‌کاری در خصوص فرزندان معلول می‌شود.

غربال‌گری ژنتیک مهم‌ترین مسئله است و هنوز از این مهم ادراک درست علمی وجود ندارد. نسل‌هایی که معلول به دنیا می‌آیند از این مهم مطالبه خواهند کرد. بسیاری از معلولین ما مربوط به ایمنی محیط کار یا تصادفات جاده‌ای هستند و ما در این زمینه‌ها نیز نیازمند سیاست‌گذاری های پیشگیرانه از جمله گسترش غربالگری ها ، امنیت در محیط کار و تصادفات هستیم  که می تواند نقش مهمی در پیشگیری از معلولیت ایفا نماید.

دکتر عبداللهی (معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی مدارس کشور)

 ایشان با استناد به کسب رتبه بالای کنکور  افراد معلول اذعان داشت که معلولیت محدودیت نیست .حضور معلولین را باید فراتر از مدرسه دید و ابتدا  باید به مناسب‌سازی در طراحی شهر ی توجه شود.

معاون فنی و نظارت  سازمان نوسازی مدارس کشور  در ادامه بیان داشتند که فضای مدرسه را می‌سازیم اما توجهی به نیازهای ذی‌نفعان ما ن نداریم. آنچه را ذی‌نفع نیاز دارد باید بسازیم. در کشور ما 105 هزار مدرسه و 540 هزار کلاس درس وجود دارد. حدود 20 درصد از این مدارس، پذیرای عزیزانی هستند که یکی از معلولیت‌های مرسوم و عادی را دارند. عملاً تنها 20 درصد از مدارس ما پذیرای نیازمندان ما در حوزه‌های جسمی و حرکتی هستند. در قانون اساسی و در سند چشم‌انداز، یک اصلی داریم به نام اصل 30 قانون اساسی که می‌گوید همه باید دسترسی رایگان به خدمات داشته باشند. باید زمینه‌ای فراهم شود که عزیزانی که کوچک‌ترین معلولیتی دارند بتوانند مانند بقیه از فضای آموزشی استفاده کنند.

ما در زمانی فقط تولید کمی مدرسه داشتیم و به نیازها کمتر توجه می‌کردیم. در گذر زمان از سال 85 به بعد، به مدارس با نیازهای ویژه توجه کردیم. از آن زمان تنوع‌بخشی به مدارس در حوزه کالبد شروع شد. مدرسه خاص هنرستان و استثنایی ساختیم. مدرسه اوتیسم در همدان ساخته شده که منحصر بفرد است. فضایی که باید برای عزیزان استثنایی ساخته شود، باید واجد کیفیتی بالاتر از مدارس عادی باشد. لذا در این فرایندی که مدرسه‌سازی اتفاق افتاده، در دو بخش مدرسه ساخته می شود: یکی برای دانش آموزان عادی که در تلاشیم فضا ی مدارس عادی را مناسب‌سازی کنیم  و در جاهایی نیز مدرسه استثنایی و اوتیسم خاص می‌سازیم.

اولین کاری که باید در نظام اداری کشور انجام شود این است که باید یک تحول حقوقی رخ دهد. در کشور الان به‌صورت میانگین سالی حدود 500 مدرسه با منابع خیرین مناسب‌سازی می‌کنیم. سالی حدود 3000 مدرسه در کشور می‌سازیم. مدارسی که در کشور در دهه گذشته ساخته شده، ضوابط معلولیت در آن‌ها رعایت شده است. ما با توجه به قوانین، نمی‌توانیم مدرسه استثنایی بسازیم که ضوابط معلولیت در آن رعایت نشود.

دکتر میراحمدی زاده، مدیرعامل موسسه دارالاکرام

ایشان در ابتدا با اظهار همدردی و تأسف از وضعیت اسفناکی که این روزها کودکان و دانش آموزان غزه با آن روبرو هستند، به معرفی فعالیتهای مجموعه دارالاکرام پرداختند. در دارالاکرام حدود 7500 دانش‌آموز از سراسر کشور را تحت پوشش داریم. در جاهایی که تشکیلات داریم با همکاری دوستان، درصدی از دانش آموزان را بورسیه تحصیلی کنیم و به آن‌ها خدمات دهیم. ایشان در راستای همکاری موسسه دارالاکرام با به توضیح  تعهد اول دارالاکرام در این جمع پرداختند. که در دارلاکرام سامانه ای داریم که هر فرد حقیقی وارد سامانه «به مهربانی» شود، می‌تواند دانش آموزان دارای معلولیت را شناسایی کنند و در این سامانه قرار گیرد و بعد نیکوکاران وارد شوند و خدماتی به آن‌ها ارائه دهند. می‌توانیم این دانش آموزان را به‌عنوان همیار معتمد آموزش دهیم.

یک سامانه آموزشی هم دوستان راه انداخته‌اند و آن را هم می‌توانیم در اختیار دانش آموزان با نیازهای ویژه قرار دهیم. سایت الفبای فردا هم داریم که در آن مجله حقوق کودک منتشر می‌شود و در آنجا بارگذاری می‌شود. در حوزه حقوق کودکان دارای معلولیت هم می‌توانیم تولید محتوای ویژه انجام دهیم.

خانم دکتر مهاجرانی در جمع‌بندی پنل اظهار داشتند که  این پنل در خصوص موضوعات سخت‌افزاری صحبت کردیم. حضور معلولان در جامعه به زیرساخت فیزیکی احتیاج دارد. در جامعه زندگی می‌کنیم اما جامعه‌پذیری یعنی پذیرش همه افراد در جامعه. طبیعتاً معلول به‌عنوان شهروند این حق را دارد که از زندگی مناسب برخوردار باشد.